احکام جعاله
احکام جعاله
جعاله به چه معناست و احکام جعاله چیست؟
احکام جعاله در رابطه با انجام فعلي در قبال پرداخت مالي معين مطرح شده است.
در اين احکام سه جزء مشخص، جاعل، عامل و جعل لازم الوجود هستند. جعاله در
واقع نوعي عقد قرار داد است که در آن جاعل در قبال انجام کاري عقلاني و صحيح،
اجرتي براي فرد عامل در نظر مي گيرد.
در جعاله، جاعل و جعل مشخص و ثابت هستند؛ اما در مورد عامل دو حالت در نظر
گرفته مي شود. عامل در احکام جعاله يا منحصر به فرد و مشخص است و يا فرد
خاصي مقصود نظر فرد جاعل نيست.
شرايط جاعل و عامل در احکام مربوط به جعاله چيست؟
در احکام جعاله، شرايطي براي جاعل در نظر گرفته شده است. مطابق با اصول اشاره
شده در اين احکام، جاعل بايد عاقل، بالغ و رشيد باشد. همچنين فرد جاعل بايد داراي
اختيار باشد و منع شرعي براي تصرف در اموال و دارايي هاي خود نداشته باشد. براي
عامل در جعاله شرط خاصي عنوان نشده است و تنها موردي که در مورد وي مطرح
مي گردد اين است که منعي براي انجام عمل از جانب فرد وجود نداشته باشد.
شروط صحت قرارداد جعاله
رعايت احکام جعاله براي صحيح بودن قرارداد لازم الاجرا است. در اين خصوص لازم است
شرايط قيد شده در مورد فرد جاعل و عامل مورد توجه قرار گيرد. همچنين قرارداد جعاله
بايد در رابطه با امور عقلايي و حلال تنظيم گردد و قرارداد در مورد اعمال بطلان و بيهوده
صحت نخواهد داشت. به عبارت ديگر مي توان گفت عقد قرارداد جعاله در اموري که از
نظر شرع، حرام شمرده مي شوند، جايز نيست.
همچنين درخواست امور غيرعادي و خطرناک که مورد تائيد عقل نباشد نيز سبب زير
سوال رفتن صحت عقد جعاله مي گردد. مطابق با احکام جعاله، عقد قرارداد در اموري
که شرعا بر فرد جاعل واجب است ناصحيح بوده و از نظر برخي از علما، قرارداد جعاله
در اموري که واجب کفايي شمرده مي شوند نيز نادرست است.
نکته مهم ديگر از احکام جعاله که لازم است در زمان عقد قرارداد مد نظر قرار گيرد اين
است که ميزان اجرت و جعل بايد معين و مشخص باشد. چنانچه عامل مشخصي براي
فعل در نظر گرفته نشده باشد، جعل به هر فردي که کار را انجام دهد، تعلق خواهد
گرفت. اگر جاعل ميزان دقيق جعل را مشخص ننموده باشد، بايد به ميزاني که انجام
کار در نزد عموم مردم عرفا ارزشمند است، اجرت پرداخت نمايد.
جهت مشاوره با تیم حقوقی حسین ادیب از طریق راه های زیر میتوانید با ما در ارتباط
باشید
آثار جعاله چيست؟
مطابق با احکام جعاله در صورت فسخ قرارداد جعاله از جانب فرد جاعل، آثاري بر وي
مترتب مي گردد. گاهي فعل مورد نظر جاعل متشکل از اجزايي مي باشد و هر جزء
به صورت مستقل از ديگر اجزاء قابل تصور است. در اين حالت، چنانچه درخواست
کننده کار، پاداش مستقلي براي هر بخش منظور داشته باشد، حتي در صورت فسخ
قرارداد جعاله، اجرت بخش هاي انجام شده کار به عامل پرداخت خواهد گرديد.
اما چنانچه لزوم انجام يکپارچه کار وجود داشته باشد و جاعل انجام کل فعل را مد
نظر داشته باشد نه بخش هاي منفک آن را، پيش از حصول نتيجه، اجرتي به عامل
پرداخت نخواهد شد.
پرداخت جعل در احکام جعاله منوط به درخواست جاعل از عامل است. همچنين
چنانچه در قرارداد جعاله نام فرد خاصي قيد شده باشد، انجام کار از جانب ساير افراد،
جاعل را ملزم به پرداخت اجرت نمي نمايد.
بیشتر بخوانید: بهترین وکیل ملکی در تهران
احکام وام جعاله
احکام وام جعاله در بانکداري کشور ايران به کار گرفته مي شود. اين روش عقد قرارداد،
اغلب به صورت تسهيلات بانکي مورد استفاده قرار مي گيرد. در تسهيلات جعاله،
کارفرما که همان جاعل است، متعهد به پرداخت جعل و اجرت معيني در قبال انجام
فعل مشخصي مي گردد. در اين نوع قرارداد ها، فرد عامل همان پيمانکار خواهد بود.
توسعه روز افزون توليدات در بخش کشاورزي، صنايع، بازرگاني و امور خدماتي با
استفاده از قراردادهاي جعاله که توسط بانک ها منعقد مي گردد، محقق مي شود.
بانک ها در تخصيص تسهيلات بانکي جعاله نقش هاي مختلفي را ايفا مي نمايند.
در برخي از قراردادها بانک به عنوان عامل جعاله شناخته شده و در موارد ديگر، بانک
جاعل جعاله خواهد بود.
ميزان جعل و اجرت در نظر گرفته شده توسط بانک براي قرارداد منعقده بر اساس
احکام جعاله، قابل پرداخت اقساطي و يکباره است و طرفين قرارداد براي پرداخت
جعل و يا دريافت اجرت، مجاز به انتخاب خواهند بود. در صورت انتخاب پرداخت
اقساطي، امکان در نظر گرفتن مبالغ يکسان و يا غير مساوي براي هر قسط وجود
دارد.
اجرت مشخص شده توسط بانک براي تامين هزينه ها به علاوه درصدي سود مي باشد.
بانک ها تسهيلات جعاله را در قالب دو نوع قرارداد نقد و نسيه تعريف نموده اند که در
بين عموم مردم به جعاله اوليه و جعاله ثانويه مرسوم هستند.
جمع بندی
احکام جعاله به معني ملزم کردن فرد جاعل به پرداخت اجرت در ازاي انجام يک فعل
مشخص به فرد عامل است. جعاله از عقود اسلامي بوده و صرفا در مورد انجام امور
عقلايي و درست کاربرد دارد.
جاعل يا درخواست کننده کار در اين قرارداد بايد فردي عاقل و بالغ باشد که حق تصرف
در اموال از وي سلب نشده باشد. براي فرد عامل در اين نوع قرارداد صفت و ويژگي
خاصي عنوان نشده است و هر کسي که توانايي انجام کار مورد نظر جاعل را
داشته باشد، مي تواند در سمت عامل در قرارداد منصوب گردد. احکام جعاله براي
اعطاي تسهيلات بانکي نيز مورد استفاده قرار مي گيرند.
