رفتار داور با طرفین در داوری تجاری بین المللی
در این مقاله به قلم حسین ادیب وکیل متخصص دعاوی داوری خواهید خواند که یک داور در دعاوی تجاری بین المللی چه رفتاری باید با طرفین داشته باشد و ضمانت اجرای ان چیست ؟
در این خصوص قانون داوری تجاری بین المللی در ماده 18 ذیل فصلی با عنوان نحوه
رسیدگی داوری نوشته است :
1- رفتار با طرفین باید نحو مساوی باشد
2- به هرکدام از انان فرصت کافی برای طرح ادعا
یا دفاع و ارائه دلایل داده شود
در اینجا منظور از رفتار هرگونه واکنش و اعلام اراده از جانب داور است که میتواند طرفین را دارای حق و تکلیف کند فلذا این ماده مقرر می دارد که داور باید به گونه ای رفتار کند که تبعیض و تفاوتی بین طرفین قائل نباشد در جمله دوم به نوعی جمله اول را تبیین نموده و در بیان مصادیق ان برامده است و بیان داشته فرصت کافی بری طرح ادعا یا دفاع و ارائه دلایل
کلمه فرصت کافی را باید باتوجه به موافقتنامه یا قرارنامه داوری تعریف کنیم در فرضی که طرفین در خصوص مهلت های دفاع و ارائه دلایل بایکدیگر توافق کرده اند از انجا که داوری زاییده توافق طرفین است داور باید تابع توافق طرفین باشد و نمیتواند از ان تخطی نماید و نمیتواند مثلا فرصت بیشتر یا کمتری از انچه در قرارداد مورد توافق قرار گرفته به طرفین اعطا نماید لکن به نظر میرسد اگر طرفین در جریان داوری توافق کنند داور میتواند با ملاحظه شرایط مهلت طرفین را بیشتر کند اما این موضوع بیشتر زمانی با چالش روبروست که طرفین در این خصوص هیچ توافقی نکرده اند و درنتیجه داور باید مهلتی را مقرر نماید حال اگر داور بدون توجه به حجم پرونده و مدارک موجود و بعد مسافت و شرایط دیگر مانند مدت ترجمه اسناد و امثال ان مدت نامعقولی را برای طرفین در نظر بگیرد که فرصت کافی قلمداد نشود داور از این ماده قانونی تخطی کرده است فرض دیگری که برای این ماده مقرر است زمانی ست که داور به یکی از طرفین مهلت بیشتری نسبت به طرف دیگر اعطا نماید . برای روشن تر شدن این موضوع به مثال زیر توجه کنید : چنانچه خوانده داوری که در مقام دفاع می باشد 30 روز مهلت داشته باشد که در پاسخ ادعانامه ی خواهان داوری پاسخ بده و مدارک خود را ارائه دهد پس از اینکه خوانده مذکور دفاعیات و ادله و مدارک خود را ارائه داد و حجم و کیفیت انها به گونه ای بود که شخص خواهان نیز می بایست فرصت مقتضی جهت پاسخگویی به انها پیدا کند لکن داور خطاب به خواهان در پاسخگویی صرفا یک هفته به او وقت بدهد و خواهان نتواند در مهلت مذکور دفاعیات و مدارک خود را ارائه دهد داور از رعایت رفتار مساوی خارج شده است . همچنین در مثال دیگر فرض کنید داور پس از تبادل دفاعیات امکان پاسخگویی مجدد را به طرف دیگر نمیدهد و جریان رسیدگی را خاتمه می دهد
اما ضمانت اجرای این ماده چیست ؟
درواقع چنانچه داور به نحو مقرر در این ماده رفتار مساوی با طرفین را رعایت نکند مطابق ماده 34 قانون داوری تجاری رای داور اساسا باطل و غیرقابل اجراست . مطابق بند 2 از ماده 34 درصورتی که رای با قواعد امره این قانون مخالف باشد اساسا باطل و غیرقابل اجراست . نحوه بیان ماده 16 که از کلمه ” باید ” استفاده می کند و همچنین مفهوم منطقی قابل برداشت از ان ، آمره بودن قاعده فوق را محرز میکند از نظر دکترین حقوقی توجه به رعایت اصل دفاع برای طرفین ” اصل تناظر ” گفته می شود به این کیفیت که طرفین باید فرصت کافی برای دفاع داشته باشند و مقررات و نحوه رسیدگی به گونه ای نباشد که اصل تناظر رعایت نشود این اصل در تمامی دنیا اصلی پذیرفته شده است و در دادرسی های قضایی ملی نیز اصل تناظر هرچند در قالب تشریفات و قوانین خشک رعایت می شود و عدم رعایت این اصل ضمانت اجراهای سنگینی دارد . امیدوارم در این مقاله از سایت حسین ادیب وکیل دعاوی داوری مفهوم اصل تناظر و نحوه رفتار مساوی داور با طرفین در روابط تجاری بین المللی به روشنی قابل برداشت باشد .