استقلال شرط داوری در قانون داوری تجاری بین المللی
قبل از این که در به این موضوع بپردازیم باید کلیت تبعیت شرط از قرارداد اصلی را از نظر حقوقی توضیح دهیمنظر حقوقی توضیح دهیم از نظر اصول حقوقی دکترین معتقد هستند که شرط از قرارداد اصلی تبعیت میکند و اگر عقد اصلی منحل شود به تبع ان شرط ان نیز باطل است فلذا اگر قراردادی که در ان شرط داوری گنچانده شده است باطل شود پس شرط داوری نیز زایل است داوری در حقوق داخلی ایران از این نظر تبعیت می کند و رویه قضایی بیشتر به این نظر تمایل دارد از انجا که این موضوع در حقوق داوری داخلی نیز به تحلیل بیشتری نیاز دارد در مقاله مفصلی به ان موضوع و تفکیک مسائل پرداخته شده است لکن در این مقاله سعی داریم در خصوص قانون داوری تجاری بین المللی سخن بگوییم. در این قانون به صراحت اصل استقلال شرط داوری پذیرفته شده است دوراقع با گنجاندن صریح این موضوع به تفاسیر مختلف حقوقی پایان داده و حداقل در قانون داوری تجاری بین المللی این مهم را پذیرفته است که شرط داوری از قرارداد داوری مستقل است به عبارتی اگر قرارداد داوری باطل باشد و دعوی بر سر بطلان یا اعتبار قرارداد اصلی یا حتی شرط داوری باشد مطابق این نظر و قانون داوری تجاری بین المللی داور می تواند در خصوص ان اظهار نظر کند لکن در خصوص حقوق داوری داخلی وضع به گونه ی دیگری ست که در مقاله مفصلی به ان پرداخته شده است.
مطابق بند 1 از ماده 16 قانون داوری تجاری بین المللی امده است :
داور می تواند در مورد صلاحیت خود و همچنین درباره وجود یا اعتبار موافقتنامه داوری اتخاذ تصمیم کند . شرط داوری که به صورت جزئی از یک قرارداد باشد از نظر اجرای این قانون به عنوان موافقتنامه ای مستقل تلقی می شود ، تصمیم داور در خصوص بطلان و ملغی الاثر بودن قرارداد فی نفسه به منزله عدم اعتبار شرط داوری مندرج در قرارداد نخواهد بود ” از نظر تحلیلی هم دکترینی که به استقلال شرط داوری معتقدند استدلال می کنند که زمانی که طرفین شرط داوری را ضمن قرارداد اصلی درج کنند ، انها قصد دارند که داوران مزبور بتوانند حتی نسبت به بطلان یا فسخ قرارداد اظهار نظر کنند این قصد نشان می دهد که انها درصددند که به شرط مزبور استقلال بخشند و ان را تابع عقد اصلی قرار ندهند . قانون داوری تجاری بین المللی از قانون نمونه انسیترال اقتباس نموده و با وضع ماده 16 به این قائله خاتمه داده است لکن باید یک موضوع دیگر در تکمیل این بحث مورد بررسی قرار بگیرد : اگر شرط داوری در قالب یک موافقتنامه مستقل توافق شود چطور ؟ منظور از موافقتنامه مستقل ، یک قرارداد مستقل دیگری ست که صرفا در خصوص ارجاع اختلاف به داوری و جزییات ان بحث و توافق می شود در اینکه این قرارداد با توجه به اینکه ضمن قرارداد اصلی بعنوان شرط و ماده گنجانده نشده است تردید در استقلال شرط از قرارداد کمتر است و با وجود ماده 16 شکی در خصوص این نوع توافق داوری نیز وجود ندارد اما انچه باید به ان توجه کرد اشاره صریح موافقتنامه داوری به قرارداد اصلی و قلمرو موضوعی ان است بخصوص که در قراردادهای تجاری بین المللی که گاهی چندین قرارداد تجاری بین طرفین منعقد میگردد که بایکدیگر همپوشانی دارد ممکن است در موافقتنامه داوری این موضوع به صراحت بیان نشود و تردید ایجاد شود که این موافقتنامه داوری در خصوص کدام یک از قراردادها باید اعمال شود در پایان امیدوارم که مقاله مذکوردر سایت حسین ادیب وکیل متخصص دعاوی داوری بتواند شما را با قانون داوری تجاری بین المللی بیشتر اشنا کرده باشد
حسین ادیب وکیل تخصصی دعاوی داوری