نقض تعهدات در داوری بینالمللی
نقض تعهدات یکی از مسائل حیاتی است که میتواند تأثیر بزرگی بر فرآیند داوری و نتیجه آن داشته باشد. وقوع نقض تعهدات میتواند از جانب هر یک از طرفین صورت بگیرد و ممکن است موجب تأخیر در صدور حکم و یا ناپایداری حکم داوری شود. در این توضیح، به بررسی مفهوم، انواع و پیامدهای نقض تعهدات در داوری بینالمللی پرداخته خواهد شد.
مفهوم نقض تعهدات در داوری بینالمللی: نقض تعهدات در داوری بینالمللی به مواردی اشاره دارد که یکی از طرفین یا هر دوی آنها، تعهداتی که در قرارداد یا موافقتنامه ی داوری میپذیرند، را نقض میکنند. این نقض ممکن است در هر مرحله از فرآیند داوری رخ دهد، از جمله انتخاب داور، تقدیم مدارک و شواهد، حضور در جلسات داوری و یا عدم اجرای حکم داوری. درواقع طرفین زمان تنظیم شرط داوری یا موافقتنامه داوری تعهداتی را نسبت به یکدیگر میپذیرند و قبول میکنند که در چارچوب این توافق در صورت وقوع اختلاف به داوری مراجعه کنند لکن ممکن است یکی از طرفین که احتمال می دهد رای داوری علیه وی باشد با عدم انجام تههدات خود سعی در کارشکنی در جریان داوری کند که ما از آن به نقض تعهد یاد می کنیم.
بخش اول : انواع نقض تعهدات در داوری بینالمللی:
1-عدم همکاری با فرآیند داوری :
این موضوع شامل عدم حضور در جلسات داوری، عدم اعلام شواهد و مدارک مورد نیاز، یا ارائه اطلاعات نادرست یا ناقص است البته عدم حضور در جلسه و عدم استفاده از حق دفاع می تواند به زیان شخص تمام شود و منجر به صدور رای علیه وی شود زیرا ادعاهای خواهان مصون از تعرض باقی می ماند ولی از آن جهت که ممکن است به موجب توافقنامه یا مقررات مقر داوری ، منجر به تجدید جلسه شود یا زمان را به اطاله ببرد و یا بعدا تردید حاصل نماید که فرصت دفاع به وی داده نشده و ترفندهایی از این دست ، در جلسه حضور نیابد یا مدار و مستندات را در فرصت مناسب ارائه نکند .
2-عدم اجرای حکم داوری :
پس از صدور حکم داوری، یکی از طرفین ممکن است از اجرای حکم امتناع کند که این نیز یک نقض تعهدات است.درواقع شخصی که از اجرای رای داور متضرر می شود و رای به محکومیت وی صادر شده این احتمال وجود دارد که از اجرای رای داور امتناع ورزد البته باید این نکته را خاطرنشان ساخت که برخی از برندهای معروف تجاری در چنین وضعیت هایی حکم داور را با اختیار اجرا میکنند زیرا اثر اجرای رای داور از حیث ضرر و زیان بسیار کمتر از اثار منفی ضربه به اعتبار برند تجاری خویش می بینند . اما درهرصورت وجود دارند برخی که از اجرای حکم با اختیار امتناع می کنند و حتما باید از روش های قهریه مرجع قضایی ملی در این خصوص کمک گرفت .
2-عدم اجرای حکم داوری :
3-نقض تعهدات مربوط به انتخاب داور : مانند عدم انتخاب داورهای مستقل و یا انجام عملیاتی برای تحت تأثیر قرار دادن داوران. گاه در موافقتنامه یا شرط داوری مقرر گردیده هرکدام از طرفین یک داور اختصاصی انتخاب کنند و داوران اختصاصی هم سرداور را و یا ممکن است انتخاب سرداور نیز به شخص طرفین سپرده شده باشد در چنین وضعیتی یکی از طرفین از انتخاب داور مطابق موافقتنامه یا شرط داوری امتناع می نماید دراینصورت نیازمند مداخله سازمان داوری یا مقام ناصب یا دادگاه خواهید بود و موجب اطاله زمان خواهید شد. و اما در خصوص تحت تاثیر قرار دادن داور بعنوان مثال در دعاوی که یک تبعه ایران با با یک تبعه از کشور خارجی دارد دیده شده که تبعه خارجی فیلم هایی گزینش شده با تحلیل غلط از ایران یا اجرای احکام قضایی در ایران برای داور ارسال میکند و داور را از نظر روانی علیه تبعه ایران اماده می کند .
بخش دوم : پیامدهای نقض تعهدات در داوری بینالمللی:
1-تأخیر در صدور حکم :
وقوع نقض تعهدات میتواند موجب تأخیر در فرآیند داوری شود و به تأخیر در صدور حکم منجر گردد.
2-ناپایداری حکم داوری :
اگر یکی از طرفین حکم داوری را نادیده بگیرد یا از اجرای آن امتناع کند، پایداری حکم داوری مورد تهدید قرار میگیرد.
3-افزایش هزینهها :
نقض تعهدات میتواند منجر به افزایش هزینههای مربوط به داوری شود؛ به دلیل برگزاری جلسات اضافی، تأخیر در فرآیند داوری و یا اجرای قوانین بیشتر و مداخله شخص ثالث مانند دادگاه یا سازمان داوری
بخش سوم - راهکارها و رویههای مقابله با نقض تعهدات:
1-تأکید بر اهمیت همکاری و تعهدات :
طرفین میبایست در همکاری با فرآیند داوری و اجرای حکم داوری تعهد قوی داشته باشند.
2-تعهدات شفاف و دقیق در قرارداد :
قرارداد باید شامل تعهدات دقیق و شفافی باشد تا مسائل ناشی از تفسیر مبهم تعهدات کاهش یابد.
3-تدابیر قانونی :
برای مقابله با نقض تعهدات، ممکن است قوانین و مقررات داخلی و بینالمللی به کار گرفته شود تا اجرای تعهدات اجباری شود.
البته بهترین شیوه استفاده از شروطی است که در توافق داوری درج گردد به نحوی که کمترین اسیب از عدم پایبندی حاصل شود و راهکار جایگزین یا ضمانت اجرای تعهدات به گونه ای طراحی شود که یا شخص خاطی به نقض تعهد اقدام نکند و یا انکه در صورت اقدام راه حل جایگزین با سرعت و کمترین هزینه اثربخشی کاملی داشته باشد . در کل، نقض تعهدات در داوری بینالمللی میتواند منجر به پیامدهای جدی و مخربی برای فرآیند داوری و نتیجه آن شود، بنابراین تأکید بر احترام به تعهدات و اجرای صحیح آنها از اهمیت ویژهای برخوردار است.
